Zleceniobiorca, prowadzący jednocześnie własny biznes, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu biznesowej aktywności, jeżeli z umowy zlecenia uzyskuje podstawę wymiaru ww. składek w kwocie niższej od równowartości 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego (wynoszącej w 2017 r. – 2557,80 zł, a w 2018 r. – 2665,80 zł). Jeżeli jednak podstawa wymiaru składek z tytułu umowy zlecenia jest równa lub wyższa od ww. najniższej podstawy składek społecznych z działalności, wówczas ubezpieczonemu przysługuje wybór tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.
Natomiast wykonawca zlecenia prowadzący równolegle pozarolniczą działalność, dla której właściwa jest podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w wysokości 30% ustawowej płacy minimalnej, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom społecznym z obu tytułów, chyba że łączna podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia z tego tytułu lub tytułów osiągnie kwotę minimalnego wynagrodzenia. Wówczas kolejny tytuł lub tytuły nie będą rodziły tego obowiązku, przy czym ubezpieczony może na bieżąco zmienić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.
Interpretacja ZUS
Lublin, dnia 13 października 2017 r.
DI/200000/43/1153/2017
DECYZJA Nr 1153/2017
Na podstawie art. 10 ust. 1 i ust 5 ustawy z dnia 2 lipca 2004 r. o swobodzie działalności gospodarczej (tekst jedn. Dz.U. z 2016 r. poz. 1829 ze zm.) w związku z art. 83d ustawy z dnia 13 października 1998 r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz.U. z 2017 r. poz. 1778), Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie rozpatrując wniosek złożony w dniu 2 października 2017 r. przez przedsiębiorcę (…) prowadzącego pozarolnicza działalność gospodarcza pod firma (…)
1/ stanowisko Wnioskodawcy uznaje za prawidłowe w części dotyczącej braku obowiązku odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej działalności pozarolniczej w sytuacji równoczesnego świadczenia usług na podstawie umowy zlecenia w sytuacji przedstawionej we wniosku,
2/ odmawia wydania pisemnej interpretacji w zakresie obowiązków w sferze ubezpieczeń społecznych dotyczących innego niż Wnioskodawca płatnika składek.
UZASADNIENIE
W dniu 2 października 2017 r. do Zakładu Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie wpłynął wniosek przedsiębiorcy (…) o wydanie pisemnej interpretacji przepisów w trybie art.10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej.
Wnioskodawczyni w treści wniosku wskazała, że od .02.2015 roku jest zatrudniona w firmie w ramach umowy o pracę. Od 08.2016 do 08.2017 przebywała na zasiłku macierzyńskim z ubezpieczenia chorobowego za okres ustalony jako okres urlopu macierzyńskiego lub urlopu na warunkach urlopu macierzyńskiego a następnie urlopu rodzicielskiego.
Dnia …… Wnioskodawczyni założyła pozarolniczą działalność gospodarczą: (…) z której to co miesiąc odprowadza składkę zdrowotną. Jest to jej pierwsza działalność – nigdy wcześniej nie prowadziła pozarolniczej działalności gospodarczej. Działalność nie dotyczy pracodawcy. W opinii Wnioskodawczyni należy zatem uznać, że nadal w zasadzie podlega pod tzw. „mały zus”.
Dalej Wnioskodawczyni informuje, że od (…) 2017 r. świadczy również usługi w ramach umowy zlecenie dla firmy (…) w której nie jest zatrudniona jako pracownik natomiast pracuję głównie zdalnie i może pogodzić wykonywanie obowiązków z wychowaniem dziecka. Wynagrodzenie wynosi co najmniej (…)
Ponadto, Wnioskodawczyni informuje, że od 10.2017 r. zamierza podpisać umowę uaktywniającą z nianią, która będzie opiekować się dzieckiem. Natomiast od 11.2017 zamierza wystąpić z wnioskiem do pracodawcy (…) z prośbą o udzielenie urlopu wychowawczego.
W związku z powyższym Wnioskodawczyni powzięła wątpliwości;
- Czy zbieg tytułów do ubezpieczeń pozwala na zawarcie umowy z nianią i opiekę nad dzieckiem pomimo korzystania z urlopu wychowawczego.
- Czy w sytuacji korzystania z urlopu wychowawczego powstanie zbieg tytułów do ubezpieczeń. Z którego należy zatem odprowadzać składki. Z działalności czy z umowy zlecenie?.
- Czy w przypadku zakończenia umowy zlecenie i prowadzenia działalności gospodarczej nadal możliwe jest korzystanie z umowy uaktywniającej z nianią do ukończenia przez dziecko 3 roku życia.
Wnioskodawczyni przedstawiła własne stanowisko w sprawie.
Zdaniem Wnioskodawczyni:
Ad.1 Zbieg tytułów do ubezpieczeń /umowa zlecenie/ prowadzenie działalności gospodarczej 1 jednoczesne przebywanie na urlopie wychowawczym nie wykluczają możliwości zawarcia umowy uaktywniającej z nianią , zgodnie z którymi składki na ubezpieczenia społeczne są dofinansowane z budżetu państwa do kwoty min wynagrodzenia.
Ad.2 W sytuacji zbiegu tytułów do ubezpieczenia składki należy odprowadzać od umowy zlecenie. Z tytułu działalności gospodarczej tylko odprowadzać składkę zdrowotną.
Ad.3 Prowadzenie działalności gospodarczej i przebywanie na urlopie wychowawczym nie wykluczają możliwości korzystania z umowy uaktywniającej , przy założeniu że składki na ubezpieczenia społeczne są dofinansowane z budżetu do wysokości minimalnego wynagrodzenia.
Mając na uwadze treść wniosku oraz obowiązujące przepisy, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie zważył, co następuje:
Zgodnie z art. 10 ust. 1 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej, przedsiębiorca może złożyć do właściwego organu administracji publicznej lub państwowej jednostki organizacyjnej wniosek o wydanie pisemnej interpretacji, co do zakresu i sposobu zastosowania przepisów, z których wynika obowiązek świadczenia przez przedsiębiorcę daniny publicznej oraz składek na ubezpieczenia społeczne lub zdrowotne, w jego indywidualnej sprawie. W myśl ustępu 5 powołanego powyżej artykułu udzielenie interpretacji następuje w drodze decyzji Zakładu Ubezpieczeń Społecznych. Jednocześnie stosownie do art. 83d ust.1 ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych, Zakład wydaje interpretacje indywidualne, wyłącznie w zakresie obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym, zasad obliczania składek na ubezpieczenia społeczne, ubezpieczenie zdrowotne, Fundusz Pracy, Fundusz Gwarantowanych świadczeń Pracowniczych i Fundusz Emerytur Pomostowych oraz podstawy wymiaru tych składek. Oddział zaznacza jednocześnie, że w drodze niniejszej decyzji Zakład dokonuje jedynie oceny stanowiska przedsiębiorcy w zakresie przedstawionej przez niego interpretacji przepisów. Ocena stanowiska przedsiębiorcy, dokonywana pod kątem prawidłowości zaprezentowanej przez przedsiębiorcę wykładni przepisu prawa, czyniona jest w oparciu o kompletny opis stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego zawarty w treści wniosku o wydanie pisemnej interpretacji. Podkreślenia przy tym wymaga fakt, iż rozpoznając wniosek o wydanie pisemnej interpretacji Zakład nie prowadzi postępowania wyjaśniającego, a w szczególności nie przeprowadza postępowania dowodowego. Przedstawiając pisemną interpretację przepisów Zakład przyjmuje więc jako prawdziwe wskazane przez Wnioskodawcę informacje, zwracając jednocześnie uwagę, iż wiążący charakter niniejszej decyzji ograniczony został jedynie do stanu faktycznego lub zdarzenia przyszłego przedstawionego we wniosku.
Mając powyższe na uwadze, Zakład wskazuje, iż wydając niniejsza interpretacje odnosi się wyłącznie do potencjalnych obowiązków Wnioskodawcy, związanych ze sferą ubezpieczeń społecznych.
Zasady podlegania ubezpieczeniom społecznym reguluje ustawa z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych (tekst jedn. Dz. U. z 2017 r., poz. 1778), wskazując w art. 6 katalog podmiotów, które podlegają ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym.
Dla rozstrzygnięcia obowiązku podlegania ubezpieczeniom społecznym konieczne jest ustalenie czy dana osoba posiada jeden z tytułów ubezpieczenia określonych tym przepisem. Z powołanego powyżej art.6 ust. 1 ustawy wynika, ii obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są m.in.: pracownikami; osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia; osobami prowadzącymi pozarolniczą działalność; osobami przebywającymi na urlopie wychowawczym lub pobierającymi zasiłek macierzyński albo zasiłek w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Należy przy tym zaznaczyć, iż wyliczenie zawarte w tym przepisie jest wyczerpujące i ma charakter katalogu zamkniętego.
Zgodnie z art.6 ust.1 pkt 1) w zw. z art.11 ust.1 i art.12 ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych osoby, które na terenie Rzeczypospolitej Polskiej są pracownikami podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym, chorobowemu i wypadkowemu. Z kolei, w myśl art.6 ust,1 pkt 4) i 5) oraz art.12 ust.1 ww. ustawy – obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu, rentowym oraz ubezpieczeniu wypadkowemu podlegają osoby fizyczne, które na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej są osobami wykonującymi pracę na podstawie umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, z zastrzeżeniem ust. 4 tegoż artykułu, oraz osoby prowadzące pozarolniczą działalność. Natomiast ubezpieczenie chorobowe dla zleceniobiorcy i osoby prowadzącej pozarolnicza działalność ma charakter dobrowolny, co wynika z przepisu art.11 ust.2 ustawy.
Z kolei z treści art.6 ust.1 pkt.19) ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jednoznacznie wynika, iż przebywanie na urlopie wychowawczym oraz pobieranie zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego stanowi odrębny tytuł (niż stosunek pracy) do objęcia obowiązkiem ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. W tym okresie pracownik nie podlega pracowniczym ubezpieczeniom społecznym. Okres urlopu wychowawczego jak również pobierania zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego jest bowiem okresem przerwy w ubezpieczeniu pracowniczym. Tytułem zatem do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych jest korzystanie z urlopu wychowawczego, jeżeli osoba ta nie ma ustalonego prawa do emerytury lub renty oraz innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych —co wynika z dyspozycji art.6 ust.1 pkt 19) w zw. z art.9 ust.6 ustawy, lub pobieranie zasiłku macierzyńskiego albo zasiłku w wysokości zasiłku macierzyńskiego. Jednocześnie należy wskazać, iż z zapisów art.11 i art.12 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych jednoznacznie wynika, ze osoby o których mowa w powołanym powyżej art.6 ust.1 pkt 19) tejże ustawy nie podlegają ubezpieczeniu chorobowemu i ubezpieczeniu wypadkowemu.
Sytuację zbiegów tytułów do ubezpieczeń społecznych reguluje art.9 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych.
Stosownie do zapisu art.9 ust.6 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoby przebywające na urlopach wychowawczych podlegają obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym, jeżeli nie maja ustalonego prawa do emerytury lub renty i nie maja innych tytułów rodzących obowiązek ubezpieczeń społecznych.
W tym miejscu należy podkreślić, iż z dniem 1 stycznia 2016r., w związku z wejściem w życie zmiany ustawy z dnia 13 października 1998r. o systemie ubezpieczeń społecznych wprowadzonej ustawa z dnia 23 października 2014r. o zmianie ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych (Dz.U. z 2014r. poz.1831), treść przepisów regulujących zasady rozstrzygania zbiegów tytułów do ubezpieczeń emerytalnego i rentowych uległa częściowej zmianie.
W związku z powyższym dla celów ustalenia obowiązku ubezpieczeń społecznych zleceniobiorców posiadających jednocześnie inny tytuł do ubezpieczeń (tu: działalność gospodarcza) stosuje się art.9 ust.2, 2a i 2c ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych. W myśl art.9 ust. 2 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych, osoba spełniająca warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z kilku tytułów, o których mowa w art. 5 ust. 1 pkt 2, 4-6 i 10 (m.in. umowy zlecenia, prowadzenia działalności gospodarczej), jest objęta obowiązkowo ubezpieczeniami z tego tytułu, który powstał najwcześniej. Może ona jednak dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi takie z pozostałych, wszystkich lub wybranych, tytułów lub zmienić tytuł ubezpieczeń, z zastrzeżeniem ust. 2c i 7.
Z kolei zgodnie z art.9 ust.2a ustawy, osoba, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, prowadząca jednocześnie pozarolniczą działalność, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z tytułu tej działalności, jeżeli z tytułu wykonywania umowy agencyjnej lub umowy zlecenia albo innej umowy o świadczenie usług, do której zgodnie z Kodeksem cywilnym stosuje się przepisy dotyczące zlecenia, oraz współpracy przy wykonywaniu tych umów podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe jest niższa od najniższej podstawy wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność, o której mowa w art. 18 ust. 8. Może ona dobrowolnie, na swój wniosek, być objęta ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi również z tytułu, o którym mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4. Osoba, o której mowa w art. 6 ust. 1 pkt 4, prowadząca jednocześnie pozarolniczą działalność, dla której właściwa jest podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, o której mowa w art. 18a, podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z obu tytułów, z zastrzeżeniem ust. 2c. Jednocześnie, zgodnie z treścią art.9 ust. 2c ustawy powołanej powyżej, obowiązującego od dnia 1 stycznia 2016r., zleceniobiorca, którego podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe w danym miesiącu jest niższa od określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5a, tj. od kwoty minimalnego wynagrodzenia za pracę, ustalonego na podstawie odrębnych przepisów, spełniający warunki do objęcia obowiązkowo ubezpieczeniami emerytalnym i rentowymi z innych tytułów podlega obowiązkowo ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym również z innych tytułów. Zasady tej nie stosuje się, jeżeli łączna podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania pracy na podstawie umowy zlecenia, lub z innych tytułów osiąga kwotę określoną w art. 18 ust. 4 pkt 5a (minimalnego wynagrodzenia za pracę).
Z powyższych przepisów wywieść należy, iż osoba dla której minimalną podstawę wymiaru składek z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej stanowi 60% prognozowanego przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego będzie podlegać obowiązkowo z tytułu pozarolniczej działalności, jeżeli podstawa wymiaru składek z tytułu wykonywania umowy zlecenia będzie niższa od najniższej podstawy z działalności, o której mowa w art. 18 ust.8 ustawy. W przypadku jeśli będzie wynosiła co najmniej tyle ile najniższa podstawa, o której w art. 18 ust.8 ustawy ubezpieczonemu przysługiwał będzie wybór tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych. Nie ma zatem w tym przypadku odesłania do ust.2c ustawy.
Natomiast, zawarte w art.9 ust. 2 w zw. z ust.2a powyżej przywołanych, odesłanie do obowiązującego od 1 stycznia 2016r. ust.2c ww. art.9 ustawy znajdzie zastosowanie do osoby dla której minimalną podstawą wymiaru składek z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej stanowi 30% kwoty minimalnego wynagrodzenia będzie obowiązkowo podlegała ubezpieczeniom emerytalnemu i rentowym z obu tytułów, chyba że podstawa wymiaru składek na te ubezpieczenia z tego tytułu lub tytułów, z zachowaniem zasady kolejności powstawania tytułów, osiągnie kwotę minimalnego wynagrodzenia . Wówczas kolejny tytuł lub tytuły nie będą rodziły tego obowiązku, przy czym ubezpieczony może na bieżąco zmienić tytuł do obowiązkowych ubezpieczeń emerytalnego i rentowych.
W odniesieniu do ubezpieczenia zdrowotnego wskazać należy, że Zakład nie jest właściwy do udzielenia interpretacji w zakresie spraw dotyczących objęcia ubezpieczeniem zdrowotnym, jednakże na podstawie art. 109a ust. 2 ustawy z dnia 27 sierpnia 2004r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych (tekst jedn. Dz.U. z 2016r. poz.1793 ze zm.) sprawy dotyczące obowiązku opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne należą do właściwości Zakładu Ubezpieczeń Społecznych.
Obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie zdrowotne reguluje ww. ustawa z dnia 27 sierpnia 2004 r. o świadczeniach opieki zdrowotnej finansowanych ze środków publicznych. Zgodnie z art. 81 ust.2 ustawy podstawę wymiaru składki na ubezpieczenie zdrowotne osób, o których mowa w art. 66 ust. 1 pkt 1 lit. c (osób prowadzących działalność pozarolniczą), stanowi zadeklarowana kwota, nie niższa jednak niż 75% przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia w sektorze przedsiębiorstw w czwartym kwartale roku poprzedniego, włącznie z wypłatami z zysku, ogłaszanego przez Prezesa Głównego Urzędu Statystycznego w Dzienniku Urzędowym Rzeczypospolitej Polskiej „Monitor Polski”. Składka w nowej wysokości obowiązuje od dnia 1 stycznia do dnia 31 grudnia danego roku.
Stosownie zaś do art. 82 ust. 1 ww. ustawy, w przypadku gdy ubezpieczony uzyskuje przychody z więcej niż jednego tytułu do objęcia obowiązkiem ubezpieczenia zdrowotnego, o którym mowa w art. 66 ust. 1, składka na ubezpieczenie zdrowotne opłacana jest z każdego z tych tytułów odrębnie.
Natomiast w myśl art.84 ust.1 tejże ustawy — składkę na ubezpieczenie zdrowotne opłaca osoba podlegająca ubezpieczeniu zdrowotnemu.
Zgodnie z treścią wniosku z dnia 28 września 2017 r. wątpliwość Wnioskodawczyni dotyczy tytułu do obowiązkowych ubezpieczeń społecznych, z którego winny być naliczane i odprowadzane składki na ubezpieczenia społeczne i ubezpieczenie zdrowotne, w sytuacji, gdy przebywając na urlopie wychowawczym z tytułu stosunku pracy Wnioskodawczyni będzie kontynuowała prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej, z której właściwa jest podstawa wymiaru składek na ubezpieczenia emerytalne i rentowe, o której mowa w art.18 a ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych i równocześnie świadczyła usługi na podstawie urnowy zlecenia za wynagrodzeniem wyższym od kwoty określonej w art.18 ust.4 pkt 5a ustawy.
Mając na uwadze treść wniosku o wydanie indywidualnej interpretacji oraz wskazane powyżej przepisy prawa, Zakład Ubezpieczeń Społecznych Oddział w Lublinie stanowisko Wnioskodawczyni (dotyczące pytania 2) wskazujące, ii nie będzie ona zobowiązana do naliczania i odprowadzania składek na ubezpieczenia społeczne z tytułu prowadzonej działalności gospodarczej, w sytuacji równoczesnego wykonywania umowy zlecenia, z której zgodnie ze złożonym oświadczeniem — uzyskuje wynagrodzenie w kwocie (…) tj. w kwocie wyższej od wysokości odpowiadającej najniższej podstawie wymiaru składek dla osób prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą, o której mowa w art.18 a ust.1 ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych tj. od kwoty określonej w art. 18 ust. 4 pkt 5a ustawy, którą stanowi minimalne wynagrodzenie za pracę, zatem z tytułu prowadzenia działalności gospodarczej będzie zobowiązana jedynie do odprowadzania składki zdrowotnej — uznał za prawidłowe.
Odnosząc się do wątpliwości Wnioskodawczyni zakreślonych w pytaniu 1 i 3, dotyczących obowiązków innych podmiotów z tytułu zawarcia tzw. umowy uaktywniającej, Oddział podkreślił, iż niezbędną przesłanką, wynikającą z cytowanego powyżej art. 10 ustawy swobodzie działalności gospodarczej, umożliwiającą uzyskanie pisemnej interpretacji przepisów jest indywidualny charakter sprawy wnioskodawcy będącego przedsiębiorcą. Oznacza to, iż brak jest podstaw do wydania interpretacji, gdy wniosek złożony przez przedsiębiorcę dotyczy obowiązków innego podmiotu (płatnika składek).
W powyższej sprawie Wnioskodawczyni, będąca osobą fizyczną prowadzącą pozarolniczą działalność gospodarczą, zwróciła się z zapytaniem dotyczącym potencjalnych obowiązków płatnika, który będzie zobowiązany do opłacania składek na ubezpieczenia społeczne od zawartej umowy uaktywniającej. Należy zauważyć, że art. 16 ust. 1c i ust. 1d ustawy o systemie ubezpieczeń społecznych wskazuje jako podmioty zobowiązane do finansowania i opłacania składek na ubezpieczenia społeczne za osoby świadczące pracę na podstawie umowy uaktywniającej – budżet państwa za pośrednictwem Zakładu oraz płatnika składek na zasadach określonych dla składek za zleceniobiorców (rodzica).
Biorąc powyższe pod uwagę, Zakład odmówił wydania pisemnej interpretacji przepisów w trybie art. 10 ustawy o swobodzie działalności gospodarczej w części dotyczącej obowiązków innych podmiotów, ze względu na brak potencjalnego obowiązku świadczenia składek przez Wnioskodawczynię.
źródło: http://www.zus.pl/
